In 2000 schreef de Gentse Fietsersbond, die toen nog de naam Perpetuum Mobile hoog in het vaandel droeg, een rapport voor het Gentse stadsbestuur over rechtsaf door rood. RADR bestond al een jaar of tien in Nederland, maar was hier totaal onbekend. In ons rapport bekeken we de mogelijkheden. Voor 27 kruispunten met verkeerslichten onderzochten we de mogelijke problemen en wat er kon gebeuren. Op veel plaatsen bleek het mogelijk rechtsaf naast rood in te voeren: door een bypass kunnen fietsers dan rechtsaf slaan zonder voor het rode licht te moeten wachten. Dit werd, waar mogelijk, vrij algemeen doorgevoerd en in Gent zijn er een aantal kruispunten waar kort nadien RANR (rechtsaf naast rood) werd ingevoerd.
Verder keken we ook waar RADR niet mogelijk was: als de afslagbeweging kon leiden tot gevaarlijke toestanden werd RADR beter achterwege gelaten. Dat er zo’n plaatsen zijn is de reden dat RADR wordt doorgevoerd met een bord: zou RADR overal veilig zijn dan had je geen bord nodig, want dan kon je het gewoon overal toestaan.
Een belangrijk punt daarbij is dat de fietser die rechtsaf moet de situatie voorbij de hoek moet kunnen inschatten.
Eén citaatje uit ons rapport van 2000: Als er vlak na het kruispunt voor de afslaande fietser een onverwachte situatie of een obstakel is, zoals een bushalte of een extra zijweg, kan men daarentegen RADR best achterwege laten.
Het Vademecum Fietsvoorzieningen formuleert het analoog: Uiteraard moeten verrassende of onoverzichtelijke kruispunten en situaties vermeden worden bij de toepassing van de borden B22 en B23.
De meeste mensen vinden dit evident, maar dat geldt blijkbaar niet voor iedereen. En zo kan het gebeuren dat je als fietser in de Patijntjestraat een RADR-bord tegenkomt:
Mooi, denk je. Er is een fietspad dat doorloopt, dus je kan veilig door zonder gemotoriseerd verkeer te hinderen. Maar als je pech hebt wordt je geconfronteerd met dit,
een bus die over het fietspad naar de halte vlak achter de hoek rijdt. Ik kan u verzekeren: dat is schrikken. Nu vraag ik mij af: als men dit kruispunt als geschikt voor RADR bestempelt, wat voor kruispunt is er dan niet geschikt voor?
Fietsbult 
Ik begrijp de vraag niet. Dit heeft niets met RADR te maken, want in alle omstandigheden is deze combinatie fietspad/bushalte conflictueel. Op vele plaatsen, onder andere langs de Brugsesteenweg, heeft het stadsbestuur daar een mouw aan gepast door het fietspad rechts van de tramhalte te verleggen. In de omgeving van de Watersportbaan is dat (ondanks de heraanleg van de fietspaden) niet gebeurd.
Ik bedoel “bushaltes” aan Brugsesteenweg (in afwachting van de zeer hypothetische tram 3).
Aan de Kasteellaan ligt er ook nog zo’n razend-gevaarlijke bushalte (en die ertegenover is dan weer schoolvoorbeeldje van hoe het wel zou kunnen, de rode klinker buiten beschouwing gelaten)
Hmmm, ik had er nog nooit zo naar gekeken. Ik gebruik deze RADR bijna dagelijks en die bushalte is wel een aandachtspunt maar stoort mij niet omdat je een ruim uitzicht hebt naar links zodat je vooraf kan zien of er een bus op weg is naar de halte.
Mijn aandacht gaat op dit kruispunt vooral naar de positie van de van de wachtende auto’s die ik moet inhalen (door het smallere fietspad) en de kruisende fietsen van links naar rechts die doorlaat omdat ze groen licht hebben.
2 bijvraagjes:
Zie ik het anders door mijn terreinkennis? Wie niet weet dat er een halte is, kan inderdaad verrast worden.
Hebben de fietsers die rechtuit rijden (vanuit het standpunt van RADR dus van links naar rechts) voorrang? Ik uit van wel omdat er in het Brusselse bijkomende borden zijn die aan RADR-fietsers duidelijk maken dat ze geen voorrang hebben.
(1) Ik had dus inderdaad pech: de eerste keer dat ik er passeerde reed een bus mij van de weg.
(2) De RADR-bordjes staan je toe om door het rode licht te rijden, maar je moet wel alle verkeer dat groen heeft voorrang geven, dus ook fietsers. In theorie is er eigenlijk dus nooit een probleem: als er helemaal geen fietspad is moet je ook voorrang geven aan het autoverkeer. Maar een bushalte schept onduidelijkheid: als je een bus aan je linkerkant ziet aankomen met zijn richtingsaanwijzers op kan je denken dat ze gewoon linksaf gaat; als de richtingsaanwijzers uit zijn dat de bus niet stopt.
De reden dat RADR alleen op sommige plaatsen mag, met een bord, en op andere niet is juist dat er achter de hoek iets kan zijn dat het moeilijk maakt om je voorrang in te schatten. Een bushalte is het standaardvoorbeeld en als op dit kruispunt een RADR-bord staat vraag ik mij af waarom er niet overal staan. Is er ergens een voorbeeld waar RADR niet mag omdat de situatie nog onduidelijker is dan hier?
Een bushalte vlak om de hoek kan enkel een RADR conflict opleveren indien de bus via het fietspad naar zijn bushalte moet.
Met andere woorden de echte oorzaak ligt niet bij het RADR bord, maar bij de keuze van de wegbeheerder om autodoorstroming te laten primeren op busdoorstroming en busdoorstroming in het vaarwater van fietsdoorstroming te laten komen.
Dit lijkt me daardoor dus een standaardvoorbeeld van de koekoekswerking van het voorruitperspectief.
Bestaat er ook zo’n perspectief om fietsers te benoemen die niet vooruitziend zijn?
Een fietser die er in conflict komt met een bus lijkt me gewoon de voorrangsregel niet correct toe te passen, er moet immers niet alleen voorrang verleend worden aan het verkeer op het fietspad maar men moet ‘voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan’. https://www.wegcode.be/wetteksten/secties/kb/wegcode/250-art67#67.3
Het conflict is te zien op de tweede foto. De bus doet daar een manoeuver (wegcode artikel 12.4) door in en uit zijn bushalte te rijden.
De wegontwerper heeft ervoor gekozen om de bus steeds over het fietspad te laten rijden.
De buschauffeur moet daardoor ook steeds voorrang verlenen aan de fietsers die op dat moment op het fietspad fietsen (wegcode artikel 12.4bis). Met RADR voor fietsers vanuit de zijstraat erbij is dat dus voortdurend een mogelijk conflict.
Een wegontwerp dus met een ingebakken en potentieel dodelijk conflict voor fietsers met het busverkeer.
Niet echt vooruitziend van de wegontwerper en volgens mij een teken van een voorruitperspectief = perspectief vanuit de voorruit = de wegontwerper die zijn blik gaat vernauwen tot verkeersdeelnemers in een blik met een voorruit.
Een voorruitperspectief is volgens mij ook totaal niet vooruitziend. Omdat dit leidt tot sedentair leven met grote gezondheidsnadelen erdoor. Los van de andere gigantische nadelen.
Zoals o.a. de Gentse AIRbezen recent nog aantoonden.
Lijkt me dan maar 1 mogelijk oplossing, weg met die RADR! Als het toch zo onveilig is… Was dat immers niet het concept, enkel toepassen op kruispunten waar het veilig kan?
Ik kan je wel zeggen dat ik er nooit in conflict kom met een bus, want als ik die zie komen wacht ik 5 seconden in plaats van me er toch perse voor te wringen. Fietsers vergeten veelal wat ik eerder schreef, dat ze voorrang moeten verlenen aan de andere weggebruikers, niet alleen aan de andere fietsers.
Dat is net het punt: als fietser die er niet dagelijks komt weet je niet dat er rechts om de hoek een bushalte is. Dat heeft hier niks met voor wringen te maken. Je denkt een fietspad op te rijden waar de bussen links van je op de rijweg blijven. Zolang de Lijn geen fietsvriendelijke mentaliteit heeft is dit voor fietsers een gevaarlijke RADR. Ik plak onderaan het artikel van Jan een screenshot die de situatie helder maakt. De shortcut via de Gordunakaai ken ik uit mijn jeugd, enkel de dagelijkse Watersportbaanfietsers kennen die 🙂
Als je de RADR correct toepast en ook de bus voorrang verleent kan je er niet in conflict komen. Als dat niet mogelijk is dan denk ik dat we het eens zijn dat een RADR hier niet op z’n plaats is. Heeft naar mijn mening niets te maken met de mentaliteit van De Lijn, wel met een eigen interpretatie van de voorrangsregel door diegene die de RADR wil gebruiken en zichzelf daardoor in gevaar brengt.
Het gaat niet zozeer om een interpretatie van het verkeersreglement, wel over het feit dat een bus op het fietspad een verrassend element is. Ik ken, noch in binnen-, noch in het buitenland, RADR–kruisingen waarbij de fietser niet apart blijft van het gemotoriseerd verkeer. Ik kan me zelfs niet direct een RADR voor de geest halen waar er geen fietspad is om de hoek. In sommige staten van de USA daarentegen is RADR voor alle voertuigen toegelaten, zelfs zonder bord. Daar is er dus altijd een mogelijk conflict, waardoor je er rekening mee houdt. Op dit kruispunt is het conflict een uitzondering t.o.v. zowat alle andere RADR-kruispunten honderden kilometer in de omtrek.
De RADR fietser moet voorrang verlenen aan fietsers op het fietspad.
De buschauffeur die naar zijn bushalte rijdt moet zich houden aan wegcode artikel 12.4. en 12.4bis en moet dus voorrang verlenen aan fietsers op het fietspad.
Indien binnen de bebouwde kom moeten alle weggebruikers voorrang verlenen aan bussen die hun bushalte verlaten (wegcode artikel 39).
Dus eerst heeft de fietser op het fietspad voorrang op de bus en daarna wanneer de bus uit zijn bushalte vertrekt heeft de bus voorrang op de fietsers op het fietspad.
Maar dat is de theorie.
In de praktijk werkt het daar niet zo door de keuze van de wegbeheerder om de bushalte rechts van het fietspad te plaatsen en vlak tussen 2 kruispunten in.
Er is daar nochtans voldoende ruimte om het wel in orde te maken voor fietsers door op de 2 buitenste van de 4 rijbanen de bussen te laten stoppen, daar 2 afstapeilanden te voorzien en het fietspad rechts ervan aan te leggen.
Ik zal mijn eerst geposte link nog eens herhalen: https://www.wegcode.be/wetteksten/secties/kb/wegcode/250-art67#67.3
Daar vind je mooi de uitleg wat een B22 is: “B22. Krachtens verkeersbord B22 mogen fietsers de in artikel 61 bedoelde driekleurige verkeerslichten voorbijrijden om rechts af te slaan, wanneer het verkeerslicht op rood of oranjegeel staat, op voorwaarde dat zij hierbij voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan.”.
Een fietser die gebruik wil maken van de RADR moet dus ook aan de bus voorrang verlenen, vooraleer die fietser aanzet aan het rode licht staat de bus al op zijn halte. Pas als er geen andere verkeer meer van links komt (ook het verkeer op de rijbaan!) mag de fietser voorbij het rood rijden. Uiteraard doet slecht een minderheid van de fietsers dit en dan krijg je inderdaad conflicten… Goedkope kritiek om het dan maar op De Lijn of wegbeheerder te steken.
Een busbestuurder die vanuit de Rijsenbergstraat richting Europabrug rijdt en de halte moet aandoen, net op het moment dat een fietser diezelfde rijrichting volgt (geen RADR fietser dus) zal heus wel voorrang verlenen. De fietser is immers van ver op te merken. Zo’n RADR fietser is net voor de busbestuurder een verrassend element en daarom is het principe van ‘voorrang verlenen aan alle weggebruikers vooraleer RADR’ in het artikel opgenomen.
@Bart Verliefde
RADR-bord is inderdaad wegcode artikel 67.3.
Het klopt ook dat RADR fietser bij het rechts afslaan voorrang moet verlenen aan andere op de rijbaan of openbare weg.
Ik denk dus dat u bedoelt dat daardoor noch de RADR-fietser noch de buschauffeur voorrang hebben?
Maar het RADR-bord is uiteraard enkel geldig op het kruispunt (wegcode artikel 2.9).
Op dit kruispunt komt de RADR fietser niet op de rijbaan waar de bus rijdt en moet dus ook geen voorrang verlenen aan de weggebruikers op de rijbaan. De RADR-fietser slaat rechts af op het aanliggend fietspad naast de rijbaan en dat aanliggend fietspad ligt vanaf dan dus voorbij het kruispunt. Dus de RADR fietser is dan een gewone fietser geworden en heeft op het fietspad voorrang ten opzichte van de bus.
Ik volg u wel volledig dat een buschauffeur die naar zijn bushalte wil rijden zo’n RADR-fietser een verrassend element zal vinden.
Indien het fietspad in de Patijntjesstraat een bypass naar rechts had richting Gebroeders de Cockstraat. Dan stelde zich dat verrassend element voor buschauffeurs voortdurend, ook zonder RADR-bord.
De oplossing voor dit conflict is volgens mij niet om RADR-borden weg te doen of fietsbypasses weg te doen of te verwachten dat RADR fietsers weten dat er rechts een bushalte ligt en dus net in de dode hoek van de bus gaan terecht komen.
Maar dat de wegbeheerder de bushalte links van het fietspad voorziet.
Foute interpretatie van het artikel, je moet als fietser wel degelijk voorrang verlenen aan de weggebruikers op de rijbaan en zelfs de gehele openbare weg. Net om te beletten dat zo’n weggebruiker die zijn weg vervolgt voorbij het groen licht een noodstop zou doen, niet wetende dat die fietser er enkel maar rechts af wil slaan. Weet ook dat een weggebruiker die de fietser aan zijn rechterzijde ziet komen niet weet dat daar een bord B22 hangt. Die weggebruiker heeft dus geen flauw idee wat de bedoeling is van de fietser die het rode licht negeert, RADR of gewoon het rode licht negeren en rechtdoor rijden met risico op een aanrijding. Daarom mag je die rijbeweging als fietser pas uitvoeren na het voorrang verlenen aan alle andere weggebruikers op de openbare weg (!), dus niet alleen aan de andere fietsers maar ook de bestuurders op de rijbaan. Er zijn geen uitzonderingen voorzien in dit artikel wat betreft een afgescheiden fietspad.
Een B22/B23 is een gunst ten voordele van de doorstroming van fietsverkeer, die met een zeer minieme kost kan gerealiseerd worden en die bij correcte toepassing door fietsers veilig kan verlopen. Wat jij verwacht is een totale heraanleg van de openbare weg aldaar, net door conflicten die gecreëerd worden door foutieve interpretatie van de wegcode door fietsers… Dan lijkt het me inderdaad meer wenselijk om het bord B22 te verwijderen en op veilig te spelen.
@Bart Verliefde
Over wat RADR is zijn we het dus volledig eens.
Maar vanaf waar denkt u dat die RADR-fietser geen RADR-fietser meer is?
Dat RADR-bord dient toch enkel om het verkeerslicht van de Patijntjesstraat op foto 1 legaal als fietser voorbij te rijden, mits voorrang te verlenen aan al de andere weggebruikers op het kruispunt.
Op dat RADR-bord na is zo’n kruispunt toch niet anders dan een </a href=” https://goo.gl/maps/zqnQdub9Dzv“>lichtengeregeld kruispunt met een fietsbypass waar er daarna rechts een bushalte of autoparkeerplaats rechts van het fietspad is gelegen?
Eenmaal men fietst op het fietspad aanliggend van de rijbaan is men buiten het kruispunt en terug een gewone fietser op het fietspad. In de Gebroeders De Cockstraat heeft de wegbeheerder toevallig daar ook een bushalte rechts van rijbaan en fietspad voorzien.
Maar waarom denkt u dat de wegbeheerder daar een bushalte rechts van de rijbaan en het aanliggend fietspad heeft voorzien als dit perfect ook op de rijbaan kon?
In ieder geval verwacht ik van de wegbeheerder daar in de Gebroeders De Cockstraat helemaal geen volledige heraanleg.
De bushalte op de rijbaan voorzien kost zo goed als niets (enkel de huidige geverfde BUS letters verwijderen en op de rijbaan verven) en dat lost het conflict tussen bus en fiets op.
Maar dan zal die bus wel af en toe de autodoorstroming van 1 van de 2 rijbanen vertragen. Blijkbaar wou de wegbeheerder dat niet. Dat is het voorruitperspectief.
Beste Bart,
Ik snap dit eventjes niet volledig, is het dus de bedoeling om voorrang te verlenen aan alle weggebruikers, ook diegenen waarbij men met het afslaan naar rechts niet in conflict komt?
Logische weggebruikers om voorrang aan te verlenen zijn overstekende voetgangers en fietsers/bromfietsers/anderen die van links komen op het fietspad.
Maar volgens uw interpretatie zouden we dus ook moeten wachten tot er geen auto’s meer van links komen, ondanks dat zij helemaal niet op het fietspad rijden waar wij in willen gaan en we dus nooit elkaars pad kruisen? (Ik heb het hier niet over deze situatie met de bus die voorbij het kruispunt het fietspad over rijdt)
En aangezien het om alle weggebruikers gaat, moeten we dan ook wachten tot er geen auto’s meer van rechts komen? Met deze komen we evenmin in conflict als met de auto’s die van links komen tijdens het afslaan naar rechts maar we moeten ‘voorrang verlenen aan de andere weggebruikers op de openbare weg’?
Ik wil u hierbij niet aanvallen, ik snap het gewoon even niet meer, voorrang geven aan verkeer waar je niet mee in conflict komt tijdens het rechtsaf draaien.
Heel strikt gezien volgens het artikel, ja, ook aan diegene die van rechts komen.
Meer woorden ga ik er niet meer aan vuil maken. Het blijkt maar eens te meer dat er een wegcode voor fietsers is en wegcode voor de overige weggebruikers.
Ook ik gebruik deze RADR dagelijks en heb nog nooit het bovenstaande conflict meegemaakt. Als dit een reden wordt om RADR’s te vermijden zullen er in Gent niet veel meer overblijven medunkt. De situatie voor fietsers die gebruikmaken van het RADR (na het voorrang verlenen aan eventuele voetgangers en van linkskomende fietsers) is niet anders dan voor de fietsers die door het rode licht gereden zijn. Ofwel draait de fietser het naar bovenlopende fietspad op voor hij een bus heeft gezien – ze zijn moeilijk te missen die bussen als ze recht voor je neus rijden – en is de bus dus achter hem, en heeft de fietser dus voorrang, ofwel zie je de bus voor het gebruik maken van RADR en is je situatie volledig gelijk aan een fietser die al op het fietspad fietste; als de chauffeur per toeval niet oplet kan die makkelijk over je heen rijden, mede door de configuratie busstop – fietspad, zoals hierboven beschreven.
De oplossing: neem vanuit de Patijntjestraat de Roeispaanstraat en de Gordunakaai: geen lichten,dus geen RADR
Op de hoek van de Koning Albertlaan en de Aaigemstraat heeft een recent aangebracht RADR-bord een zeer kortstondig bestaan gekend. Een week? Een dag? Door een negatieve evaluatie of door vandalisme? Met of zonder bord is het wel een kruispunt met veel “DR-fietsers”, een beetje RA maar hoofdzakelijk RD (rechtdoor).
Dat RADR-bord in de Patijntjestraat mogen ze voor mijn part onmiddellijk verwijderen want veel fietsers vlammen erdoor alsof het voor hen groen is. Dat er andere weggebruikers wel groen hebben en voetgangers oversteken, kan hen geen moer schelen.