Omdat het wel eens wringt tussen fietsers en voetgangers, fietsers en automobilisten, fietsers en de tram en fietsers onderling, stelde Fietsersbond Gent een handleiding op. Daarin sommen we 10 dingen op die het fietsen in Gent nog prettiger kunnen maken. Vandaag starten we met de verspreiding!
Fijne autoloze zondag allemaal!
Een mooie Gentse zondagochtend. De zon scheen, en minister Weyts kwam naar de Belfortstraat om de voorlopig ongebruikte tramsporen van de toekomstige tramlijn 3 te vullen met een – behoorlijk stinkend – goedje van acrylaat en gerecycleerde busbanden. Door dat mengsel in de rails te gieten stijgt de fietsvriendelijkheid van de Belfortstraat gigantisch. De kans dat je nu al fietsend in de sporen blijft haperen is helemaal verdwenen.
De vorige poging om de ongebruikte tramsporen te vullen met rubber liep minder goed af. Door het gewicht van de bussen kwam het rubber los, wat de situatie eigenlijk nog gevaarlijker maakte. Je moest al fietsend niet enkel de tramsporen, maar ook het losliggend rubber vermijden. Dat is nu gelukkig verleden tijd.
Het blijft wel onduidelijk waarom de ongebruikte tramsporen op de Sint-Michielshelling niet in één moeite zijn meegenomen. Ik dacht dat maar weinig fietsers deze brug gebruikten, maar een kwartier observeren gaf me ongelijk. Zelfs op een rustige zondagmorgen rijden er heel wat fietsers op de brug.
En de vraag van 1 miljoen: wanneer komt er een systeem om ook de gebruikte tramsporen fietsvriendelijk te maken?
Ik maakte even geleden op een debat over het circulatieplan de opmerking dat doorstroming van fietsers van groot belang is. Sommigen in de zaal deden er nogal smalend over – het idee dat fietsers maar een beetje rondrijden om rond te rijden en eigenlijk geen serieuze mensen zijn die ook op tijd op hun werk proberen zijn nadat ze eerst hun kinderen netjes hebben afgezet op school, blijft bij momenten erg hardnekkig. In Kopenhagen (ja – waar anders!) hebben ze al lang begrepen dat fietsers eigenlijk doodgewone mensen zijn die beseffen dat fietsen de simpelste en snelste manier is om zich van punt a naar punt b te verplaatsen. En, omdat fietsen promoten een erg simpele manier is om de levenskwaliteit in steden te verhogen, zorgen de Denen ervoor dat fietsen het snelste transportmiddel is en blijft. Dat fijnmazig netwerk waar wij in Gent ook zo van dromen ligt er inmiddels (met een fietsgebruik binnen Kopenhagen van 62% tot gevolg), en via kleine ingrepen proberen ze het comfort en de concurrentiepositie van fietsers nog te verbeteren.
Geen enkele fietser staat graag stil voor het rode licht. De frustratie als je net het groen gemist hebt: de volledige roodcyclus uitzitten, je flow kwijt, je weer in gang trekken als het groen wordt… Op sommige plekken in Kopenhagen zie je een 50-tal meter voor de verkeerslichten een aftel-paal – ik kan geen beter woord verzinnen, iemand suggesties? Op die paal kan je zien binnen de hoeveel seconden het licht op groen/rood zal springen. Zo kan je inschatten of je best een tandje bijsteekt om toch nog het groen te halen, of dat je beter wat snelheid mindert zodat eens je aan het licht bent het misschien al weer groen is, waardoor je op zijn minst geen voet op de grond moet zetten.
De Burggravenlaan is zo’n straat met een opeenvolging van verkeerslichten en gelijk welk tempo je aanhoudt, je staat hoe dan ook wel eens voor het rood. De straat kruist onder andere met de Zwijnaardsesteenweg, ook een belangrijke fietsroute, dus ik ben niet zeker of de ene moet worden bevoordeeld worden op de andere door middel van bijvoorbeeld een groene golf voor fietsers. Daarom: zou de Burggravenlaan geen perfecte plek zijn voor zo’n aftel-paal?
Ik fietste daarnet twee minuten op de Sint-Denijslaan en kwam 1) een geblokkeerd fietspad tegen, 2) zag een fietser net niet aangereden worden door een rechtsafslaande onoplettende camionettechauffeur en 3) werd vervolgens door diezelfde chauffeur klem gereden – ik fietste noodgedwongen bijna in het midden van de rijbaan omdat er op de fietssuggestiestrook een vrachtwagen stond te lossen naast een werf. De camionettechauffeur vond het niet nodig om te wachten tot ik gepasseerd was waardoor ik gekneld zat tussen camionette en vrachtwagen. Een nogal benauwd gevoel dus. Toen ik aangaf dat ik dat niet zo prettig vond riep hij dat mijn plaats op het fietspad was (het was niet eens een fietspad, en bovendien was de suggestiestrook geblokkeerd) en ook nog iets à la “fucking kutwijf”. Altijd leuk om te horen, op vrijdagochtend. Gelukkig scheen de zon.
Ik ben zeker dat elke fietser gelijkaardige dingen heeft meegemaakt, meer dan hem of haar lief is.
Veilig en wel op mijn bestemming aangekomen, installeerde ik me met een uitstekende kop koffie en bladerde ik eerder achteloos door de krant. Mijn oog viel op een klein artikel met als kop “Termont vraagt politie op te treden tegen roekeloze fietsers” (DS, 26/05/2017). Nog maar net bekomen van mijn ochtendlijk fietsavontuur voelde ik me door die kop miskend als fietser, een beetje verwaarloosd zelfs. Wat met mijn veiligheid?! Ik begrijp dat als “steeds meer burgers klagen over roekeloze fietsers” de burgemeester hier, als hoofd van de politie, wil tegen optreden. Bovendien, laat er geen misverstanden over bestaan: ja, fietsers moeten zich aanpassen aan voetgangers. Stapvoets rijden in het centrum, afstappen in de voetgangersstraten of de parallelle routes nemen, dat is wat mij betreft niet eens een discussie waard. Maar, ik begin het er stilaan wel lastig mee te krijgen dat fietsers in Gent het imago krijgen van cowboys die zich van niets of niemand aantrekken. Sinds de start van het circulatieplan is het struikelen over kranten die berichten over fietsers die zich van niets of niemand aantrekken en denken dat de stad van hen is, terwijl het hier om een kleine minderheid fietsers gaat die de boel voor de grote meerderheid verpest.
Ik heb hier moeite mee niet alleen door hetgeen ik deze ochtend meemaakte – ik voelde me erg kwetsbaar op mijn fiets. Dergelijke krantenartikelen wekken ook de indruk dat Gent een fietsparadijs is en fietsers ondankbaar en verwend. Al deze verwijten zijn ook een slag in het gezicht van de groeiende groep ouders die zich elke dag met hun kinderen in de Gentse stadsjungle begeven (want ja, dat is het buiten de R40 op veel plekken nog steeds), van de aarzelende senioren die de (elektrische) fiets opnieuw ontdekken of de beginnende woon-werkfietser die zich zeer keurig gedraagt. Om nog maar te zwijgen over het onrustwekkend hoge aantal fietsslachtoffers in het verkeer.
Bovendien, fietsers blijven stigmatiseren bevestigt de veronderstelling dat het hier om een “apart ras” gaat, een rariteit, terwijl we het hier gewoon hebben over doorsnee Gentenaars die simpelweg de fiets kiezen om zich te verplaatsen van punt a naar punt b. Fietsen is geen uitzondering meer in Gent, geen subcultuur, maar gewoon erg mainstream. Fietsers zijn geen exotische diersoort waar een speciale behandeling voor nodig is. Daarom dit voorstel: willen we voortaan enkel nog weggebruikers op hun verantwoordelijkheid wijzen, en stoppen met vingerwijzen naar één groep bijzonder kwetsbare weggebruikers? En als het nodig blijft om fietsers aan te spreken op hun gedrag in de voetgangerszone, we met evenveel ijver automobilisten aanmanen om de zone 30 te respecteren?
(En o ja, mocht je je afvragen waarom die fietsers in Kopenhagen zich zo goed gedragen: it’s all about infrastructure.)
Deze week een reeks over het ontwerp-Mobiliteitsplan Gent. Vandaag de laatste aflevering:
Waar nu de R40 loopt, stond ooit de middeleeuwse Gentse omwalling. Binnen of buiten kon enkel via de stadspoorten. Gent breidde uit en de omwalling werd afgebroken. Maar kijk, zoveel jaar later hebben we op exact dezelfde plaats nog steeds een stadsmuur, inclusief poorten.
Hier en daar kan je al gemakkelijk doordringen, bijvoorbeeld via de intensief gebruikte onderdoorgangen aan de Stropkaai, Bijlokekaai, Groendreef en Visserij. Maar elders blijven de poorten voor veel potentiële fietsers dicht: ze durven er niet door.
Ik schreef al dat ik supporter ben van het lobbenplan. Ik hoop echter dat de extra druk die het plan hoe dan ook op de R40 zal leggen, de 21ste-eeuwse stadsmuur niet nog ondoordringbaarder zal maken. Een deel van de autoverplaatsingen zal worden vervangen door verplaatsingen met fiets of openbaar vervoer, maar de rest? De bedoeling is uiteraard ook dat de R4 veel intensiever wordt gebruikt, maar het mobiliteitsplan blijft naar mijn aanvoelen wat te veel op de vlakte en maakt hoe die verschuiving naar de R4 moet gebeuren weinig concreet. Wordt het verschil tussen leefkwaliteit in de binnenstad en de leefkwaliteit buiten de R40 dan niet wat groot? De 19de-eeuwse wijken kreunen nu al onder het autoverkeer. Zullen daar geen nieuwe sluiproutes ontstaan?
Het mobiliteitsplan doet ook nog geen uitspraken over wat er met de R40 zal gebeuren. Wel zal er een streefbeeldstudie worden opgemaakt. Nogal vaag dus, maar een streefbeeldstudie doet dromen, toch? Waar ik naar zou streven, is geen ring die de stad in twee snijdt, maar een ring die de binnenstad en de 19de-eeuwse gordel weet te integreren. De wijken aan de buitenkant van de ring sluiten aan bij de binnenstad zonder dat je het gevoel hebt dat je een ring moet kruisen. De ring dient dan niet alleen om rondjes te draaien, maar wordt zonder moeite kriskras, in alle richtingen, oversteekbaar. Langs beide zijden vrijliggende fietspaden, een eigen bedding voor het openbaar vervoer, en voor het autoverkeer twee keer één rijstrook in plaats van twee keer twee. Plaats voor wandelaars. Een groene gordel. Bomen. Bloemen. Beetje water hier en daar.
Want zo’n stadsmuur, dat is toch iets uit de middeleeuwen.
Deze week een reeks over het ontwerp-Mobiliteitsplan Gent. Aflevering 3:
Elk adres veilig bereikbaar met de fiets: voor minder gaan we niet. Je zou in Gent toch overal moeten kunnen fietsen zonder de daver op het lijf?
Helaas.
De Fietsersbond maakt gebruik van een simpel principe: laat de snelheid van het autoverkeer afhangen van de aanwezigheid van fietsinfrastructuur. Een mooi vrijliggend fietspad? Dan kan 70 km/u. Een verhoogd aanliggend fietspad? Dan mag 50 km/u. Geen fietspad of van die stippellijntjestoestanden? Dan wordt het 30 km/u. Klaar. En sneller mag voor mijn part weer als dat fietspad er ligt.
Voor wie vindt dat ik overdrijf, nog maar eens herinneren aan dit statistiekje: een voetganger die geraakt wordt aan 50 km/u sterft in 45% van de gevallen, met 30 km/u is dit ‘slechts’ 5%. Ik neem aan dat de cijfers voor fietsers niet veel verschillen.
OK, en dan heb je dus dat snelheidsregime van maximum 30 km/u. Op papier. Of beter, op zo’n minuscuul bordje (waarom zijn die zone 30-bordjes zo petieterig?). Nu nog afdwingen.
Ik citeer even uit het Mobiliteitsplan: “De stad is van mening dat snelheidsremmende infrastructuur niet absoluut noodzakelijk is voor het inrichten van een zone 30 gebied.” Vervolgens een waslijst aan redenen waarom dat niet zo zou zijn (je kan ze nalezen vanaf p. 144).
Eén van de redenen is: “Opdat de snelheid van 30 km/u zou worden afgedwongen met infrastructurele maatregelen, moet er om de 75 meter een maatregel worden voorzien. Gesteld dat er in Gent ongeveer 1000 km straten in aanmerking komt voor zone 30, dan betekent dit meer dan 10 000 snelheidsremmende maatregelen, iets wat niet haalbaar is, noch financieel, noch planmatig.”
Nu dacht ik eigenlijk dat het een algemeen aanvaard principe is in de verkeerskunde dat de weginrichting best op zo’n manier wordt vormgegeven dat de snelheid fysiek kan worden afgedwongen. In Amsterdam ligt het vol verkeersdrempels op plaatsen waar automobilisten en fietsers mengen. Zouden ze daar ook hebben uitgerekend hoeveel het er exact zijn? De Stad Gent zal bij “herinrichtingen er wel voor zorgen dat het wegbeeld in overeenstemming komt met het gewenste snelheidsregime”, maar dat is niet meer dan logisch. Verder wil ze onderzoeken welke maatregelen “noodzakelijk en mogelijk” zijn om aan snelheidsbeheersing te doen. Misschien toch te vrijblijvend, dat laatste?
Redenen zitten zoeken om zone 30 niet fysiek af te dwingen, ik vind dit je plan onderuit halen nog voor je begonnen bent aan de uitvoering ervan. Dat is toch jammer?
Ik weet wel, 10 000 is zeer veel, maar je kan er toch gewoon aan beginnen? Eén per één? Elke snelheidsremmende maatregel extra is toch winst geboekt?
Waarop wachten we eigenlijk?
Deze week een reeks over het ontwerp-Mobiliteitsplan Gent. Aflevering 2:
Eén van de meest in het oog springende onderdelen van het Mobiliteitsplan is het lobbenplan. Uitgangspunt van het lobbenplan is dat doorgaand autoverkeer langs de R40 of R4 wordt geleid, in plaats van dwars door de stad.
Jawel, 40% (!) van de autobestuurders binnen de R40 heeft geen bestemming binnen de R40.
Met het lobbenplan wordt het fysiek onmogelijk om met de wagen dwars door de binnenstad te rijden. De binnenstad wordt opgedeeld in sectoren, en je kan met de auto niet van de ene sector naar de andere rijden. Ik heb vertrouwen en reken er dus op dat het plan waterdicht is, en je dus toch niet stiekem van de ene sector naar de andere kan glippen.
Veel zal afhangen van de rijrichtingen. De Forelstraat bijvoorbeeld. Als je die nog kan inrijden via de R40 dan is er meteen een sluiproute gecreëerd op een belangrijke fietsas. Of nog, kan je via de Schoolkaai de Dampoort oprijden? En wat zullen dan de consequenties zijn voor de wijk Macharius?
En zo kunnen we eigenlijk wel vragen stellen over elke sector. Om sluipverkeer in de woonwijken te vermijden zal een uitgekiende circulatie nodig zijn. Dat wordt nog spannend.
Maar goed, die automobilisten worden de stad binnengeleid via enkele invalswegen en hoewel ik eigenlijk wel fan ben van het lobbenplan, knelt er toch een schoentje, en nog geen beetje ook. Het ziet er immers naar uit dat de as Bijlokekaai-Baertsoenkaai-Lindenlei-Recolletenlei een invalsweg wordt voor het autoverkeer. Maar tiens, is dat geen hoofdfietsas op dit moment?
Volgens het lobbenplan blijft die as ook een fietsas, maar hoe valt dat te rijmen met die invalsweg? Het kan toch niet de bedoeling zijn dat een fietsas die op dit moment behoorlijk goed functioneert, in de toekomst een auto-as wordt?
In het mobiliteitsplan is het niet duidelijk hoe die assen concreet vorm zullen krijgen. Kan je op de Lindenlei en Recolletenlei ooit fietsinfrastructuur aanleggen die zal voldoen aan de noden? Ik heb het dan over tweerichtingsfietspaden van minstens 3 meter (dat verzin ik niet, dat staat in het Vademecum Fietsvoorzieningen), en voor een stad met ambitie is 3 meter eigenlijk nog te beperkt.
Maar waar moet dat fietspad dan komen? Bomen kappen zal (mag!) niet gebeuren. Het parkje opofferen evenmin. En langs de kant van het water is er toch ook een mooi en aantrekkelijk voetpad nodig? 100 meter verder aan de Coupure weten we wat er gebeurt als voetgangers geen voetpad langs het water krijgen…
Maar eigenlijk wil ik helemaal niet dat daar een fietspad nodig is. Ik vind het doodzonde dat zo’n mooie route langs het water zal fungeren als auto-as. Water trekt fietsers en wandelaars aan, en die troef moet worden uitgespeeld – en helaas is dat nogal moeilijk verenigbaar met druk autoverkeer.
Er een autoluwe as van maken, zou ook interessante en vernieuwende ontwerpen kunnen opleveren, iets waar Gent zich mee kan onderscheiden en profileren als, bijvoorbeeld, kindvriendelijke stad.
En nee, ik ben niet a priori tegen auto’s en ja, er is een alternatief en dat alternatief staat zelfs al ingekleurd op het plan: via de Papegaaistraat kan je perfect naar de Oude Houtlei om zo naar de Sint-Michielsparking of parking Ramen te rijden. Stadsuitwaarts kan via de Nieuwewandeling. En zo kunnen wij op het gemak blijven fietsen op die mooie Lindenlei.
Deze week een reeks over het ontwerp-Mobiliteitsplan Gent. Aflevering 1:
Gent, een stad met ambitie?
Met het nieuwe mobiliteitsplan durft de stad in ieder geval haar nek uitsteken en concreet maken welke modal split (= verdeling in het gebruik van de verschillende vervoersmiddelen) ze wil bereiken tegen 2030:
35% fietsers lijkt beperkt qua ambitieniveau, maar het gaat hier wel over Gent én deelgemeenten. Als we enkel spreken over het gebied binnen de R40, dan hoop ik toch eerder in de richting van 50% fietsers.
Fijn ook om vast te stellen dat het aandeel personenwagens moet gehalveerd zijn tegen 2030. Hoewel, 2030, dan zijn mijn kleuter van 3 en mijn baby van 10 maand bijna fin-de-middelbare-school-carrière… Ga ik ze ooit alleen naar school durven laten fietsen?
Maar goed, Rome werd ook niet gebouwd op één dag, en intussen kijken we uit naar die heugelijke dag in 2025, wanneer er meer fietsers dan auto’s door Gent zullen rijden.
Het mobiliteitsplan, een dik pak. Ik begon het plan te lezen, door te bladeren tot het einde, nog eens terug richting begin, maar vond niet wat ik zocht: namelijk een concreet fietsplan. Blijkt dat dat er gewoon nog niet is. Er is wel een fietsroutenetwerkkaart, met een logisch opgebouwd netwerk. Niet alleen verbindingen naar het centrum – nee, niet alle fietsers moeten altijd naar het centrum – maar ook verbindingen tussen de deelgemeenten én buurgemeenten. Maar waar komen de nieuwe fietsbruggen en -tunnels? Wie neemt initiatief? Wat is de timing en wat zijn de budgetten? Wat komt er in de actietabel van de komende jaren?
Ontbreekt nog in het plan: de fietstoets.
Concreet betekent de fietstoets dat er bij elke steen die in Gent wordt verlegd, er wordt nagegaan of er kansen zijn om iets voor de fiets te verbeteren. Dit gaat over het verlagen van een boordsteen tot de realisatie van een volwaardig fietspad of bijkomende fietsenstallingen. Niet enkel het Mobiliteitsbedrijf, maar àlle Gentse administraties moeten dit principe toepassen: Stedenbouw, Groendienst, Haven…
Dit plan is een stap richting duurzame mobiliteit. Een logische stap en eigenlijk kon de stad niet anders – Gent kan écht geen extra auto’s meer aan en de bewoners schreeuwen om meer levenskwaliteit en minder auto’s. Een plan met een lager ambitieniveau afleveren zou gewoon niet gekund hebben – zelfs de oppositie zei al dat ze dit plan misschien niet ging afkeuren…
Hm, had de lat dan toch niet beter wat hoger gelegen?
Morgen gaan we wat concreter, en bekijken we de fietsassen binnen het gebied van de R40.
De fss-reeks, dag 2.
Vandaag Eva Van Eeno, over een brede straat.
De Ottergemsesteenweg heeft een probleem. Of beter, de fietsers, voetgangers en de bewoners van de Ottergemsesteenweg hebben een probleem.
Deel 1 van het probleem: de straat heeft sinds jaar en dag te kampen met veel autoverkeer, zeker tijdens de spits, waarvan een groot deel sluipverkeer is. Dat autoverkeer komt of gaat naar de oprit van het UZ van de autosnelweg E17, en kiest deze route boven de Corneel Heymanslaan en De Pintelaan – vermoedelijk om de verkeerslichten aan de De Pintelaan te vermijden. Een aanzienlijk deel van het autoverkeer slaat ook af richting kantoorgebouwen in de Moutstraat. Die laatste groep is strikt genomen geen sluipverkeer hoewel ze natuurlijk ook voor overlast zorgen, niet in het minst voor het schooltje aan de Moutstraat. (Bij gelegenheid mag er iemand mij eens uitleggen hoe een ontwikkelaar daar ooit een vergunning heeft gekregen om een kantoorgebouw (inclusief parking) neer te planten.) De straat staat in het oude mobiliteitsplan gecategoriseerd als lokale wijkontsluitingsweg. Met andere woorden: het is de bedoeling dat mensen uit de wijk de Ottergemsesteenweg gebruiken, en al de rest heeft er eigenlijk niets te zoeken.
Deel 2 van het probleem: dat autoverkeer houdt zich niet aan de snelheidslimiet van 30 km/u. Ik ben van mening dat een snelheidslimiet er is voor een reden, en ik hou mij ook aan die limiet. Dat heeft als gevolg dat als ik eens met de auto in de Ottergemsesteenweg rijd, ik regelmatig word ingehaald of dat er naar mij wordt geclaxonneerd. Toegegeven, het voelt een beetje onnozel om 30 km/u te rijden in een straat die eerder lijkt op het verlengde van de afrit UZ dan op een woonstraat. Het lijkt of je bijna stilstaat. De straat is zeer breed, kreeg recent biljartglad asfalt en heeft een bijna volledig recht profiel. De perfecte combinatie voor overdreven snelheid dus.
Dus. Het probleem is duidelijk.
En dan nu de oplossing.
Fietssuggestiestroken.
En dat begrijp ik niet. Of toch niet helemaal.
Ik begrijp dat men fietsers een veilig gevoel wil geven. Bij sommige fietsers werkt dat. Of fietssuggestiestroken ook objectief voor meer veiligheid zorgen, is nog maar de vraag. “Iets” is beter dan “niets”, gaat niet altijd op, omwille van een mogelijk vals veiligheidsgevoel. Met die fietssuggestiestroken worden fietsers letterlijk in de marge geduwd. Het wegprofiel blijft nog steeds zeer breed – auto’s kunnen elkaar met gemak kruisen zonder op de stroken te rijden. De stroken liggen ook vlak naast de autoparkeerstrook, de schrikstrook is te klein, dus loop je het risico dat fietsers tegen openslaande portieren van slecht oplettende bestuurders knallen.
Het zou kunnen dat de snelheid van de Ottergemsesteenweg ietsiepietsie zakt, door het smallere wegprofiel. Maar eerste observaties bevestigen dat helaas niet. Fietssuggestiestroken lossen uiteraard ook het probleem van het sluipverkeer niet op.
In een ideale wereld – waarin levenskwaliteit belangrijker is dan snelheid – gebeuren er twee dingen:
1. Haal het sluipverkeer eruit. Dat kan enkel met een autoknip. Waar die knip moet komen is voer voor discussie. Er zitten enkele bedrijven vlak bij de afrit, en ook het Rode Kruis heeft dicht bij de afrit een opleidingscentrum – daar dus knippen is niet haalbaar – maar het kan, bvb aan de kruising met de Moutstraat.
2. Haal de snelheid naar beneden. In het beste geval uiteraard via een volledige heraanleg met o.a. aanplanten van bomen en een veel smaller wegprofiel, zodat de 30 km/u echt fysiek wordt afgedwongen. Dat kan niet op 1-2-3 en bovendien zijn de budgetten krap. Maar dan nog kunnen snelheidscontroles, grotere borden ‘zone 30’, drempels, intensieve sensibilisering… voor een snelheidsverlaging zorgen.
En dan zijn er geen fietssuggestiestroken meer nodig.
Ik leerde de Fietsersbond kennen op Valentijnsdag in – ik kan er een jaar naast zitten – 2004. Er stonden toen nog verkeerslichten op de hoek van de Lammerstraat met de Walpoortstraat. Wachtend voor het rode licht kreeg ik een folder in mijn handen geduwd met daarop “rechtsaf door rood: de snelste weg naar mijn lief”. En nu, zoveel jaar later, goed nieuws in de krant: vanaf december loopt er in Gent een proefproject waarbij fietsers op enkele kruispunten in Gent het rode licht mogen negeren om rechtsaf te slaan/rechtdoor te rijden.
Rechtsaf of rechtdoor door rood maakt fietsen nog efficiënter en aantrekkelijker. Verkeerslichten zijn vaak geïnstalleerd om het autoverkeer te regelen, maar gelden momenteel vaak ook onnodig voor fietsers. Daardoor staan fietsers soms tot een vijfde van hun reistijd te wachten voor het rode licht, terwijl ze op een veilige manier kunnen doorrijden. In Nederland bestaat er voor het afslaan naar rechts een gelijkaardige regeling sinds 1990. Ook Duitsland en Frankrijk kennen een vergelijkbare regeling. In geen enkele van die landen was er een toename van het aantal ongevallen vast te stellen. Als rechtsaf of rechtdoor door rood op een doordachte manier wordt ingevoerd, kan het perfect veilig.
Vaak wordt geopperd dat rechtsaf en rechtdoor door rood een verwarrende regeling is. De nieuwe situatie is echter niet zo onnatuurlijk als het lijkt. Momenteel mag je als fietser het verkeerslicht immers al negeren als dat links van het fietspad staat. Dit is een algemene regel: verkeersborden en -lichten die zich links van je bevinden, gelden niet. Op lange termijn pleit de Fietsersbond voor een meer doordachte en conflictvrije indeling van kruispunten met aangepaste voorzieningen en verkeerslichten voor fietsers. Het optimaliseren van de bestaande kruispunten en verkeerslichten is echter een werk van lange adem. Het invoeren van rechtsaf door rood is dus een quick win, en een erg goedkope bovendien.
Gent is de eerste stad in Vlaanderen die rechtsaf door rood invoert, maar niet de eerste in België: in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is rechtsaf door rood al op heel wat plaatsen toegestaan. De regeling werd trouwens niet lichtzinnig ingevoerd. Voorafgaand was er een proefproject, begeleid door het BIVV, dat moest bekijken of rechtsaf door rood wel veilig kon. Het resultaat was positief.
Voor alle duidelijkheid: rechtsaf door rood geldt enkel op de kruispunten waar het bord B22 hangt. Rij je elders toch door het rode licht, dan riskeer je een boete. Overstekende voetgangers geef je uiteraard voorrang. En vergeet niet te zwaaien naar de automobilisten die nog staan te wachten voor het rood ;-).
Het Gents Milieufront overhandigde op Autoloze Zondag vuile witte lakens aan Gentse schepenen Filip Watteeuw en Tine Heyse.
Meer dan 100 Gentenaars hingen enkele weken een wit laken aan hun gevel of balkon. Het fijn stof blijft aan het laken plakken. Hoe vuiler het laken, hoe meer fijn stof in de lucht. De vuile witte lakens bewezen helaas dat het met de luchtkwaliteit in Gent erg slecht is gesteld.
Het cynische is dat fietsers, die nul komma nul fijn stof uitstoten, extra gevoelig zijn voor luchtvervuiling. Dat komt doordat fietsers door de inspanning wat dieper inademen, waardoor het fijn stof dieper in de longblaasjes komt. Maar dat is uiteraard geen reden om niet meer te fietsen, wel integendeel. Experts zijn het er namelijk over eens dat de gezondheidsvoordelen van het fietsen gemakkelijk opwegen tegen de nadelen van het fijn stof. En door in je auto te kruipen, maak je het probleem natuurlijk nog erger. Bovendien, in de auto hangt er minstens zoveel fijn stof als buiten, dus automobilisten ademen mee hun eigen vervuilde uitlaatgassen in.
Beleidsmakers leken lange tijd niet echt wakker te liggen van luchtvervuiling, maar nu zien we toch meer en meer positieve initiatieven. Antwerpen wil een ‘low emission zone’ invoeren, Gent is hetzelfde van plan eens er een wettelijk federaal en Vlaams kader is.
Maar, eigenlijk hoeven we niet te wachten op een wettelijk kader om de luchtkwaliteit in Gent te verbeteren. De Stad kan de problemen zelf al aan de bron aanpakken, door de uitbreiding van het voetgangersgebied, het autoluw maken van woonwijken, en het autogebruik richting centrum te ontmoedigen door bijvoorbeeld de parkeertarieven aan te pakken. Ze kan fietsers gezonde lucht garanderen door belangrijke fietsassen autoluw te maken en de fietspaden weg van het autoverkeer te leggen. We hopen in het nieuwe mobiliteitsplan veel van dergelijke maatregelen te lezen!
Het Gentse stadsbestuur besliste enkele weken geleden om de Zuid begin volgend schooljaar ontoegankelijk te maken voor autoverkeer. Een logische beslissing volgens de Fietsersbond, want dit plein ligt op een belangrijke fietsas, is een knooppunt voor openbaar vervoer, en er komen heel wat voetgangers die het shoppingcentrum, de bibliotheek of het administratief centrum willen bezoeken. Zeker tijdens de spits is het er een drukte van jewelste.
De Zuid wordt sinds jaar en dag ook gebruikt als officieuze Kiss & Ride zone. Heel wat ouders zetten hun kinderen af aan de Zuid, en rijden zo verder. Gevolg is dat rond het eind van de schooluren de Zuid eerder lijkt op een parking. Fietsers, waaronder vaak heel jonge kinderen, moeten er tussen de auto’s door laveren. Het levert soms schokkende en chaotische taferelen op. Er gebeurden al regelmatig controles om het niet-reglementair parkeren tegen te gaan, maar dit heeft niet geleid tot een aanpassing van het gedrag van de gebruikers van de Kiss & Ride.
Intussen startten enkele ouders met een petitie om de Kiss & Ride toch open te houden. De Fietsersbond kan daarbij enkel concluderen dat deze automobilisten hun eigen persoonlijk belang hoger inschatten dan het algemeen belang. De Kiss & Ride autovrij maken betekent namelijk een stap vooruit voor de leefbaarheid van de stad en betekent meer veiligheid en comfort voor fietsers en voetgangers.
Voor de Fietsersbond is het van belang om zoveel mogelijk schoolomgevingen en schoolroutes die veel fietsende kinderen gebruiken autoluw te maken – de recente experimenten met schoolstraten zijn daarbij een stap in de juiste richting. Enkel zo kunnen we ouders en kinderen motiveren om te fietsen en maken we echt werk van een kindvriendelijke stad. We roepen het stadsbestuur daarom ook op om voet bij stuk te houden, en de Zuid in september autovrij te verklaren, en daarnaast verder werk te maken van het autoluw maken van de stad.
Fietsen langs het water is snel, gezond en stil – er zijn minder auto’s – en met een beetje geluk is het ook gewoon erg mooi, met groene oevers vol leven. Altijd geweldig om met de fiets een blauwe reiger te spotten die even met je meevliegt aan de Visserij.
Gent wordt doorkruist door waterwegen. Met een doordachte inplanting van fietsbruggen, onderdoorgangen of fietspaden langs het water kunnen er veel missing links op fietsroutes worden weggewerkt waardoor we ongetwijfeld meer mensen op de fiets krijgen. Voor de fietsers die er nu al zijn, wordt het alleen maar beter.
Van de Stropkaai tot Baudelo
We starten onze tocht aan de Zuid, achter ons ligt de oude stadsbibliotheek, voor ons komt de nieuwe. Denk even mee: het zou moeten mogelijk zijn om vanaf de Stropkaai de ondertunneling te nemen – die er inderdaad nog niet ligt, maar nu zou het echt niet lang meer duren werd ons verzekerd – en zo verder te fietsen langs de gebouwen van de hogeschool en de universiteit. Dit pad is op dit moment nog niet openbaar toegankelijk maar wij hopen dat de stad hier in samenwerking met de onderwijsinstellingen werk van zal maken. Vanaf de Vooruit zou er dan een onderdoorgang komen onder de brug van de Lammerstraat om zo vlot en snel de Waalse Krook te kunnen bereiken. En nog meer moois: Via het François Laurentplein kan je dan verder fietsen naar de Reep, waar je vervolgens kan genieten van het water richting Baudelo, of richting Keizerspark.
Hellend vlak aan de Saskes
Volgend halte is er eentje waar menig fietser al heeft staan vloeken. De sluis aan de Saskes, over de Schelde tussen de Vlaamse kaai en de Scheldekaai, is voor bakfietsers, fietskarren, senioren en kinderen niet evident omwille van het hoogteverschil dat je moet overbruggen om de sluis op te geraken. Wie op de sluis wil geraken, moet de fiets dus optillen. Niet evident!
Desondanks is er nu al erg veel fietsverkeer maar met een vlakke sluis is het fietspotentieel nog veel groter. Volgens de Fietsersbond kan deze missing links simpel worden weggewerkt door de sluis wat breder te maken en een hellend vlak te creëren om de sluis op te rijden. Eén van de vervelende beugels waar je vroeger moest door ploeteren heeft Waterwegen & Zeekanaal gelukkig al weggehaald. Traag maar zeker…
Veilig onder de R40We fietsen verder langs het mooie pad op de Scheldekaai, langs het Keizerpark en onder de Brusselsesteenweg. Voorbij de Franse Vaart houden we halt aan het begin van het jaagpad langs de Schelde, richting Merelbeke. Een fietsbrug vanop het jaagpad richting Filips De Goedekaai zou voor de fietsers uit Ledeberg een gigantische verbetering zijn in vergelijking met de huidige situatie. Via de brug kan je van op Ter Plaeten de R40 onder , en zo fiets je verder richting centrum.
We richten onze aandacht vooral op de Sint-Lievenspoort, een kruispunt dat er in de eerste plaats op is gericht om de doorstroming van het autoverkeer te waarborgen. Kom je van Gent-Sint-Pieters en wil je verder naar de Vlaamse Kaai, dan is de oversteek ronduit gevaarlijk omdat die tegelijkertijd moet gebeuren met rechtsafslaande automobilisten die al volop in autosnelwegmodus zitten. Een overstekende fietser ligt niet echt in hun verwachtingspatroon. Het deed ons plezier te horen dat het Agentschap Wegen & Verkeer samen met Waterwegen & Zeekanaal de mogelijkheden van een onderdoorgang voor het fietsverkeer onderzoekt. De Fietsersbond voerde zelf al eens metingen uit en kwam tot de conclusie dat de vaargeul met een fietsonderdoorgang ruim genoeg blijft om pleziervaart toe te laten. Snel werk van maken dus!
Strop op de stropbrug
Volgende halte: de Stropbrug. Voor veel fietsers op de route naar Gent-Sint-Pieters, maar niet echt een bron van groot fietsplezier. Zelfs al komen er bredere fietspaden op de Stropbrug, dan nog is deze brug niet fietsvriendelijk omwille van de lange helling. Fietsbruggen zijn best zo vlak mogelijk, zodat ook senioren, kinderen en, bakfietsers, de brug gemakkelijk kunnen nemen. Er zijn (waren?) plannen om ter hoogte van de Botermarkt in Ledeberg via de Meierij een fietsbrug te bouwen naar de Moutstraat. Niet alleen voor de fietsers naar Gent-Sint-Pieters zou dit een structurele verbetering zijn, ook voor de fietsende werknemers en de studenten op weg naar het UZ zou de reistijd gevoelig verkorten. Een andere mogelijke plaats om een fietsbrug te leggen, is vlak onder de Stropbrug en de spoorwegbrug. Dit is het minst brede stuk van de Schelde, en de meest centrale verbinding tussen Ledeberg en de Burggravenlaan. Volgens de Fietsersbond meer dan de moeite waard om eens te onderzoeken.
Van Malem tot de Groene Vallei
We maken een sprong en belanden aan de rotonde ter hoogte van de Henri Dunantlaan en Overzet, vlakbij het Jan Palfijnziekenhuis. Er ligt nu een brugje richting Malem maar er is zeker nog veel meer mogelijk in deze omgeving. De eerst mogelijke route loopt over de terreinen van de sanitaire handel Van Marcke; daar ligt namelijk een stuk braak. Via een nieuw te bouwen onderdoorgang onder de R40 zou je meteen naar de Groene Vallei kunnen fietsen. Een tweede mogelijke route loopt naar de nu al bestaande onderdoorgang; één van de oudste in Gent, en aan een opknapbeurt toe. Het leuke is dat de bewoners hier al een olifantenpaadje van hebben gemaakt: door het gras zie je het spoor van voetgangers richting de bestaande doorgang onder de R40.
Meer links = meer fiets
De Fietsersbond is ervan overtuigd dat met het wegwerken van deze missing links veel meer mensen in Gent voor de fiets zullen kiezen. Bovendien hebben we nu slechts enkele plaatsen besproken. Gent ligt vol water en dus is er nog veel meer mogelijk!
Op zondag 16 september toveren onze vrienden van het Gents Milieufront het Sint-Baafsplein om tot een bakfietsplein. Je kan er testritten maken met verschillende soorten bakfietsen of een testparcours afleggen. Max Mobiel geeft je tips over het onderhoud van je bakfiets, en toont je hoe je de remmen kan aanspannen of de ketting kan smeren.
Heb je zelf geen bakfiets, maar zou je er af en toe wel eentje kunnen gebruiken? Dan is het cambio-bakfietsdelen waarschijnlijk iets voor jou. Zondag kan je gratis lid worden van het bakfietsdeelproject, en krijg je meteen in detail uitgelegd hoe het bakfietsdelen werkt.
Fietsbult 