Er was eens… een knappe, zinvolle aanpassing aan een brug over de Ringvaart. Dat was – even kijken – in 2011/2012. Lees hier ons applaus ervoor (al hoorden we later veel bedenkingen bij het ontwerp van de ballustrade). En kijk, het vervolg is bijna/bijna klaar. Zo razendsnel en hyperefficiënt kan het gaan. (het bloopergeluid mag u zelf verzinnen, gevolgd door klanken van een feestelijke fanfare). Uiteraard ben ik zéér blij dat deze werf bijna klaar is, en dat dit jaar de fanfare mag uitrukken om het lintje te knippen. De werf begon in april 2018, dus 6 jaar na de afwerking van de brug. Deze slechte opeenvolging van werven knaagt… . Ik weet het: het is niet simpel. De “snelheid” waarmee fietswerven in ons land verlopen heeft vele redenen. Eén van de redenen is: de riolering regeert het land, letterlijk dan. De Dampoort fietsveiliger maken? Sorry, maar dan moet er wel éérst een nieuwe dubbele riolering gestoken worden… . Soms vraag ik me af: zou dat in èlk Westeuropees land zo zijn? Eerlijk: ik weet het niet. Een andere reden is: de versplintering. Het treinstation met als naam “Merelbeke” ligt de facto op Grens grondgebied. Dit is een “drielandenpunt”: Gent, Merelbeke en Melle hebben in de taartspie tussen het grote spoorcomplex, de Ringvaart en de Schelde alledrie straten met inwoners. Dat maakt rationeel beheer anno 2020 vooral complex. Maar goed: they did it. De investering aan de brug over de Ringvaart krijgt een vervolg: de Gontrode Heirweg wordt integraal heraangelegd, met klassieke eenrichtingsfietspaden. De aannemer werkt goed door: elke keer als ik er passeer zit er veel volk op de werf. De timing (voorjaar 2020) zal gehaald worden. Het autodeel krijgt asfalt, de fietspaden zijn in beton.
In ons verlanglijstje voor de nationale verkiezingen van 2014 stonden goede fietsverbindingen naar de randgemeenten op plaats 3. Vandaag bekijken we een stukje van de verbinding met Merelbeke: de Tragel die de Meierij verbindt met de Sluisweg. Die is niet alleen voor Merelbekenaars interessant: de Sluisweg loopt langs het voetbalstadion en voor een aantal supporters is de rechteroever van de Schelde een meer logische weg dan de Hamerlandtragel aan de overkant.
(Terzijde: bij een match wordt de Hamerlandtragel eenrichtingsverkeer en wordt je als fietser omgeleid dwars door de drukte aan het stadion. Wie bedenkt zoiets?)
Men is trouwens van plan de Tragel op te nemen in het Bovenlokaal Functioneel Fietsnetwerk en wel als hoofdroute. Hij moet dan deel uitmaken van fietssnelweg F404. Even citeren:Het fietssnelwegenplan is een samenwerking tussen de vijf Vlaamse Provincies. Minister Ben Weyts wenst een prioriteit te geven aan de tracé’s naar uitvoering. Hierop werd door de vijf Vlaamse provincies per fietssnelwegtraject het potentieel bepaald door middel van aantallen bewoners, leerlingen, bedrijventerreinen. De F404 of Tragel en Hamerlandtragel kwam hierbij als eerste op de lijst met een potentieel van 4343 fietsers.
Aan de Meierij is de bewegwijzering duidelijk genoeg:
26aug17, 18u55, Meierij.
Onder twee autosnelwegen door rijd je over uitstekend asfalt (het laatste deel is recent vernieuwd) naar Merelbeke via een fietsweg met een erg afwisselend karakter:
26aug17, 18u55, Tragel.
En dan kom je aan de grens met Merelbeke. Die is gemakkelijk te herkennen:
26aug17, 19u02, Tragel.
Anderhalve kilometer lang word je dooreengeschud op een bizar soort wegbedekking die het midden lijkt te houden tussen beton met veel betonrot en dolomiet.
26aug17, 19u04, Tragel.
Pas aan het jachthaventje gaat de weg terug over in berijdbaar asfalt. Iemand met een bijzonder gevoel voor humor heeft iets verder een verkeersbord gezet:
26aug17, 19u09, Tragel.
Laat ons zeggen: hier is nog werk aan de winkel, maar er is hoop op beterschap.
Een paar jaar geleden koos de NMBS / Infrabel er bij de renovatie van de spoorwegbrug in de Fraterstraat in Merelbeke voor om de breedte van de weg vooroorlogs te houden.
Een staat in de staat kan zich dat permitteren.
Voor zo’n renovatie hebben ze geen bouwvergunning nodig.
Ze kunnen dat boven de hoofden beslissen en uitvoeren.
Voor een verbreding is een bouwvergunning met bijhorend openbaar onderzoek wèl nodig.
En het kost meer.
En het duurt langer.
Jaja.
Merelbeke had er een goedbedoeld tweerichtingsfietspad liggen.
Google Maps was getuige van het conflictueuze: okt2013, Fraterstraat
Merelbeke werd 21e eeuws, en maakte een evidente keuze: 23jul17, Fraterstraat
Nu is er èn een rijweg, èn een tweerichtingsfietspad èn een voetpad die naam waardig.
23jul17, Fraterstraat
Het is een keuze waarbij de verkeersveiligheid belangrijker wordt geacht dan de autodoorstroming.
Dat het bij werven op de openbare weg dikwijls fout loopt als het op rekening houden met fietsers aankomt, dat weten we ondertussen al. Daarnaast zijn er nog talloze andere momenten waarop blijkt dat aannemers zich enkel bekommeren om het uitvoeren van de hoofdopdracht en daarbij (gemakshalve?) uit het oog verliezen dat ze rekening moeten houden met weggebruikers.
Een recent voorbeeld was het maaien van de bermen langs de Scheldekant in Merelbeke. De aannemer voerde de opdracht uit: de bermen zijn gemaaid. Dat is het…
Scheldekant, Merelbeke
Nu heb je een breder pad en meer zicht op wat op je afkomt, maar het gevaar op slippen en valpartijen is verveelvoudigd. Wellicht hoorde opruimen niet bij de opdracht?
O ik weet het: er zijn veel ergere situaties. Alleen: dit is tekenend voor een beleid dat de mond vol heeft van “we moeten het fietsen aanmoedigen”, maar er in de praktijk weinig van terechtbrengt.
Onlangs was er ruime aandacht in de pers voor het afnemende aantal fietsers. Dat het aantal daalt, is op het eerste zicht bizar, want de overheid – op alle niveaus – verkondigt continu dat hemel en aarde verzet wordt om het de fietsers naar de zin te maken. Dat klinkt contradictorisch.
Ik denk dat elke actieve fietser (zoals in: ijverend voor meer en betere fietsinfrastructuur) het ondertussen wel weet: er is een hemelsbreed verschil tussen politieke intentieverklaringen, bestuursakkoorden, verkiezingsbeloftes, … en de realiteit. Denk hierbij aan de borstklopperij van minister Crevits in de aanloop van de verkiezingen, waarbij ze stelde dat er vele honderden kilometers fietspad bijgekomen waren. Volgens Groen! was een groot deel ervan enkel papieren realiteit. Spookfietspaden dus. Denk hierbij aan hoe sommige (niet alle) verantwoordelijken ervan overtuigd zijn goed werk te leveren, terwijl je als fietser duidelijk het tegendeel meemaakt.
Om het verschil te illustreren tussen de politieke realiteit en wat je als fietser in de echte wereld ervaart, maakte ik wat beelden van één straat uit mijn woon-werk route. Het gaat daarbij niet om het feit dat die ene straat niet echt fietsvriendelijk ingericht is (wat wel zo is), maar over de discrepantie tussen een overheid die zegt – en er wellicht ook van overtuigd is – veel voor de fietsers te doen en hoe je die “fietsvriendelijke” inrichting in de praktijk ziet en voelt. Het gaat erom dat dit een belangrijke oorzaak kan zijn van het afnemende fietsgebruik.
Het voorbeeld komt van de Gentse rand, uit Merelbeke. De foto’s werden gemaakt komende van Merelbeke centrum en rijdend richting Gent.
Een eerste constatering: vorig jaar werd de rijweg opnieuw geasfalteerd en die ligt er sindsdien onberispelijk bij. Als fietser moet je het, naar gewoonte, doen met klinkers… Het bestuursargument is dan meestal dat daaronder heel wat leidingen liggen en dat die bereikbaar moeten zijn. Mijn conclusie: een “fietspad” is blijkbaar vooral een afdekking van nutsleidingen, waar je als fietser blij moet zijn dat je erover mag rijden. Ook onder de rijweg liggen overal leidingen – je moet maar eens kijken tijdens wegenwerken hoeveel buizen je daaronder aantreft -, maar dan telt dat argument blijkbaar niet. (“Ja, maar het is niet zo simpel, hoor”)
Fraterstraat, Merelbeke
Een tweede constatering is dat het voor een fietspad blijkbaar niet zo belangrijk is dat het vlak ligt. Dit fietspad zit niet enkel vol putten, maar het gaat ook aan elke kruising op en neer en niet echt op een comfortabele manier. We weten ondertussen al heel lang, echt hééél lang, dat een klinkerfietspad niet lang vlak blijft, maar toch wordt die bestrating nog altijd gebruikt. (“Dan is het makkelijker om aan die leidingen te kunnen”)
Fraterstraat, Merelbeke
Een derde constatering is dat dit een dubbelerichtings-fietspad is. Op zich kan dat, mits het aan de normen van het fietsvademecum voldoet, die helaas niet bindend zijn. Dat is hier niet het geval: naast de foute verharding is het ook nog eens ruim te smal en jawel: hier valt het nog mee, maar dat betekent niet dat het goed is. Het loopt ook vlak langs eerder hoge hagen, waardoor de auto’s vanuit de zijstraten geen zicht hebben op aankomende fietsers (kinderen). Meestal wordt dan ook nog vergeten dat bij zo’n inrichting evenveel fietsers van links komen als van rechts en dat die ook voorrang hebben. Het gevolg: dit is een onveilig fietspad. Niet enkel subjectief onveilig (onveiligheidsgevoel), maar ook objectief.
Zijdelingse bemerking: de wegcode zegt o.a. dit “Wanneer de openbare weg een berijdbaar fietspad (…)” (art 9.1.2 1°). Hierbij is het woord berijdbaar van belang. Dit is niet gedefinieerd. Voor mij is dit fietspad niet berijdbaar. Meer nog: de rijweg voor auto’s lijkt me veel veiliger. Ik rij dus op de weg, ondanks het protest van sommige automobilisten. Zij hoeven voor mij niet te bepalen wat berijdbaar is.
Nog een belangrijke bemerking: doorgaans rij ik naar het werk in een velomobiel, met drie wielen, en daarvoor staat in de wegcode “De drie- en vierwielers zonder motor waarvan de breedte, lading inbegrepen, minder is dan 1 meter, mogen eveneens het fietspad volgen.” (zelfde artikel) Ondanks dat had ik het vorige week nog dat iemand me van de weg wilde rijden (letterlijk).
Ook visueel loopt het hier fout. Het eerste – grootste – deel is aangelegd in rode klinkers. Hoewel dit niet ideaal is (zie hierboven) is het wel duidelijk in de zin van eenduidig. Maar dan, aan het kruispunt waar de Fraterstraat van naam verandert naar de Merelbekestraat, wordt het een kluwen. Om te beginnen zou het een pak veiliger worden indien aan de verkeerslichten een fietsopstelstrook zou komen (sorry, geen foto). Nu is het goed opletten voor rechts afslaande auto’s. Eigenlijk heb je gewoon geen plaats als fietser aan die lichten. Idem dito voor het andere uiteinde, aan de lichten met de R4.
Aan de overkant krijg je – hoera – een eind prima fietspad: vlak, monolithisch, comfortabel, even breed als het voorgaande deel maar zonder tegenliggers. Dit is zo ongeveer zoals het hoort. Helaas duurt het niet lang, want aan het kruispunt met Hof ter Beuken, waar je de brug oprijdt, liggen alweer klinkers, wel groter en vlakker, maar dat is omdat het nieuw aangelegd is.
Merelbekestraat, Mele
Een keer je boven op de brug bent, is de rode aanduiding van het fietspad plots weg: hier rij je over zwart asfalt. Waarom? Het heeft wellicht te maken met verschillende wegbeheerders met elk een eigen visie (of net geen visie).
Merelbekestraat, Melle
Dat duurt niet lang, want als je afdaalt, krijg je weer dezelfde klinkers onder de wielen.
Dan, op het einde van de straat, kom je aan een rondpunt. Indien je met de auto bent, heb je een mooie, overzichtelijke aansluiting die je toelaat om in een vloeiende beweging het rondpunt op te rijden.
Ben je met de fiets, dan heb je pech: je moet twee haakse bochten nemen en het pad is hier amper 80 cm breed.Er was net genoeg plaats om twee driehoekjes aan te brengen.
Ik durf wedden dat de overheid zal stellen dat dit “voor de veiligheid van de fietsers” is… Dat is dan mooi, want er is dan meer aandacht voor de veiligheid van fietsers dan van automobilisten.
Om het plaatje volledig te maken, volgen nog enkele stukken van het omgekeerde traject.
Blijkbaar was de wegbeheerder (ik vermoed Infrabel in dit geval?) er niet helemaal uit hoe het moest als je van de brug kwam, dus moeten voetgangers en fietsers het gedurende enkele meters maar zelf uitzoeken. Hoe je, indien je van Merelbeke station komt, linksaf moet slaan, moet je ook maar uitzoeken.
Indien je daar rechtdoor moet (de foto is in omgekeerde richting genomen), wordt je vaart flink afgeremd, want speciaal voor de fietsers zijn er enkele flinke bulten in het pad aangebracht. Het moet toch spannend blijven, niet?
Dit is symptomatisch voor het Vlaamse/Belgische beleid: men is ervan overtuigd goed bezig te zijn, maar bekijkt het blijkbaar niet door de bril van de weggebruiker. Als fietser krijg je geen uniform wegbeeld, geen duidelijk leesbare route. Daarenboven voelt dit niet veilig aan (en is het dat ook niet). Dit is een fietspad dat ontworpen lijkt om de auto’s vrije baan te geven en niet om de fietsers als gelijkwaardige weggebruikers te behandelen. Dergelijke concepten tref je overal in Vlaanderen aan. Is het dan zo verrassend dat mensen niet willen fietsen?
En voor je met “nog erger” aankomt: ik weet dat dit nog te doen is. Dat maakt het precies zo pijnlijk: dit lijkt zowat de norm te zijn, terwijl het compleet ondermaats blijft.
De R4 is zo rond als een paasei.
Zaterdag 26 april is hierdoor een feestje, waar je mag fietsen, stappen en varen. (info hier)
Maar woensdag 30 april is voor Gent een historische dag.
Vooral -en in de allereerste plaats- historisch voor autorijdend Gent.
Het laatste ontbrekende autovak van de grote ring R4 gaat open.
Daar ben ik blij om. “Blij om een autoweg?” hoor ik je monkelen.
Yep.
Die missing link in het autowegennet is een grote stap vooruit om Gent leefbaarder te maken.
Alle verkavelingsmensen uit de 6.594 verkavelingen rondom Gent hebben vanaf nu geen enkel, maar dan ook geen enkel excuus meer om dwars door Gent te ploegen.
Lovendegem/Zaffelare = R4-verkeer.
Sleidinge/Brussel/Sleidinge = R4-verkeer.
Ik weet het, onze aarde wordt er niet beter van.
Het is en blijft autoverkeer.
Een flink deel van dat autoverkeer was mogelijk met het openbaar vervoer.
Maar eindelijk vervalt het decennialange argument om de autocapaciteit op de kleine ring R40 of op de aanvoerwegen zo hoog mogelijk te houden.
Blij dus met het adieu aan die stokoude missing link.
Er is nog een uniek feit waar ik blij om ben.
Het principe van de fietstoets (structureel bij elke (èlke) wegenwerf ook fietsinfrastructuur mee aanpakken) kreeg hier een grondiger invulling dan voorheen.
Het knooppunt rond de Ghelamco Arena is grotendeels een fietsveilig ontwerp.
Niet feilloos, maar bon, het is een stap voorwaarts.
Je kon hier al lezen over de boze bocht, het ontbreken van verlichting, de voetbalbult en andere voor autominnende ingenieurs futiele details.
Je kon ook al lezen dat de ring nu wel rond is voor autoverkeer, maar helemaal niet voor fietsers.
Dit is een voorstel uit 2011.
Zeer positief: de Fietsersbond kwam met hun hightech meetfiets de vlakheidsnorm van de nieuwe fietspaden meten, en die vlakheid was zéér ok. Vakkundig gegoten asfalt is the magic formula.
Er zit helaas een addertje onder het fietspad: er is een nieuwe “missing link”.
Vandaag las ik in Humo “The Vote van Vlaanderen, Mobiliteit”.
Mobiliteitsonderzoeker Johan De Mol is scherp over het gevoerde fietspadenbeleid.
Citaat: “… de veiligheid van de fietser moet gemeten worden over het volledige traject. Wat heb je aan enkele veilige kilometers als je een beetje verder over een geschilderde suggestiestrook moet, langs een gewestweg waar auto’s 90 kilometer per uur mogen rijden? Er zijn meer fietspaden, ja, maar contradictorisch genoeg zijn die er niet gekomen met het oog op de veiligheid van de fietser. Vaak zijn ze het neveneffect van andere maatregelen…”
Dat lees je in Merelbeke op de volgende manier.
Dit is het einde van het splinternieuwe fietspad Buitenring Merelbeke:
14apr14, 18u34, Buitenring R4 Merelbeke 14apr14, 18u31, Buitenring R4 Merelbeke
Vanaf deze haaietanden is het nog 200 meter naar de Hundelgemsesteenweg.
Een missing link.
Dit is het vervolg van het fietspad: 14apr14, 18u31, Buitenring R4 Merelbeke
Rechts buiten beeld is de poort van een bedrijf vol vrachtwagens.
Wie wil zijn kinderen langs hier naar Don Bosco Zwijnaarde sturen?
Vervolgens een smal weggetje langs een paar woonhuizen: 14apr14, 18u31, Buitenring R4 Merelbeke
Links zie je de geluidsmuur van de R4.
Ik hoop uit het diepst van mijn hart dat dit geen afrit van de R4 is:14apr14, 18u31, Buitenring R4 Merelbeke
Welk concept ziet hier het levenslicht?
Ik had moeite om de situatie te geloven, en ben nog eens teruggekeerd.
De missing link wordt hopelijk opgelost, al vrees ik dat niet voor binnenkort is.
Een mogelijkheid om het fietspad langs de Bovenschelde (kant Merelbeke) autovrij te verbinden met de Hundelgemsesteenweg richting Gent werd niet benut:
14apr14, 18u33, Buitenring R4 Merelbeke
19apr14, 21u08, Buitenring R4 Merelbeke
Aan de brug werd liever een dienstweg dan een fietspad aangelegd: 19apr14, 21u21, Buitenring R4 Merelbeke
Dit is zonder twijfel het meest geïmproviseerde stukje fietspad in Gent:
27nov13, 14u45, Sluisweg
Het asfalt met steenslag is waarschijnlijk per kruiwagen aangevoerd van de nabije werf. Het bord is `geleend’ van het jachthaventje wat verder. Het korte paaltje moet een echte verkeersbordenpaal vervangen en het groen van de wegmarkering volgt ook niet echt het verkeersreglement, wat doet vermoeden dat het gespoten is met een weggegooide spuitbus van een passerende tagger.
Hier kan je als fietser maar één woord bij bedenken en dat is: hoera!
Een beetje geschiedenis. Bijna een jaar geleden kon je hier lezen hoe men aan de Hamerlandtragel de aansluiting naar het fietspad van de R4 vergeten was. Het heeft meer dan een maand geduurd voor er een voorlopige oplossing kwam. In tussentijd mocht elke fietser door de modder ploeteren. Vorige week was die voorlopige verbinding spoorloos verdwenen in het slijk. De nieuwe brug gaat weldra open, maar er was geen teken dat er aan de Hamerlandtragel plannen waren voor een nieuwe doorsteek.
Vorige vrijdag heb ik dat gemeld aan het Meldpunt Fietspaden; daarstraks was de eerste keer dat ik daar passeerde na mijn melding. En kijk:
27nov13, 14u44, Sluisweg
Eindelijk heeft er iemand beseft dat de fiets gewoon een vervoersmiddel is. Dat een fietser niet zegt `een andere keer dan maar’ als hij ergens niet door kan. Dat een fietser die tot aan zijn enkels wegzakt in de modder vloekt dat hij nu een doorgang wil en niet volgende zomer. Dat een fietser dus beter af is met een groen fietspad dat er vandaag ligt, al moet hij het delen met bootgebruikers, dan met de belofte van een superdeluxe verbinding ooitvanzeleven. De oplossing is misschien niet heel erg elegant, maar je kan wel weer vlot door.
Applaus dus.
(Al hoop ik wel dat er gauw een definitieve verbinding komt die meer ruimte geeft in de bochten.)
