Heel lang geleden zei het verkeersreglement:
Art. 15. Wanneer een spoor in de openbare weg aangelegd is, of deze gelijkgronds kruist, moet elke weggebruiker de doorgang vrijlaten voor het daarop rijdend spoorvoertuig; daartoe moet hij het spoor vrijmaken, er zich zodra mogelijk van verwijderen en, zonodig, stoppen.
Daarmee was het duidelijk: als er een tram aankwam moest je je uit de voeten maken. Daar zijn processen over gevoerd. Dat heeft tot een aantal vonnissen geleid die bevestigen dat de tekst wel degelijk zegt wat hij zegt. Als je, bijvoorbeeld, door de Nederkouter reed met de auto en er kwam een tram achter je aan dan mocht je niet voorbij een lege parkeerplaats rijden: neen, je moest daarin rijden en wachten tot de tram voorbij is. Kwam je aan een zijstraat moest je ook uitwijken naar die zijstraat, ook al wou je eigenlijk rechtdoor. Je moest uitwijken en desnoods stilstaan om voertuigen op rails door te laten, om maar eens een nog oudere versie van het reglement te citeren. Voor een fietser betekende dat dat je je desnoods op het voetpad moest begeven. Daarmee werd een tram eigenlijk behandeld zoals een prioritair voertuig, zoals een brandweerwagen, met werkende sirene. Immers, daarvoor moet je onmiddellijk de doorgang vrijmaken en voorrang verlenen; zo nodig moet [je] stoppen. Niet toevallig is de formulering voor prioritaire voertuigen bijna hetzelfde als die voor een tram.
Dat vond men toch wel een beetje overdreven. Een tram voorrang geven, oké, maar het was nu ook weer niet de bedoeling dat de passage van een tram het verkeer lamlegt, zoals bij een ambulance of een politiewagen met een dringende opdracht.
Dus heeft men in een latere versie van het verkeersreglement die verplichting ingeperkt. Nu staat er:
Art. 12.1. Elke weggebruiker moet voorrang verlenen aan de spoorvoertuigen; daartoe moet hij zich zo snel mogelijk van de sporen verwijderen.
Voorrang geven betekent volgens Van Dale (editie 1984) een ander voertuig (dat uit een andere richting komt) het eerst [laten] passeren. Een tram die achter je komt, komt niet uit een andere richting. Alleen als je de sporen kruist heb je een andere richting en kan je voorrang geven: dat moet je dan ook. Om dat te doen moet je je ook van de sporen verwijderen. Stel dat je als automobilist of als fietser bijvoorbeeld linksaf wil in een straat met een tramspoor in het midden. Dan mag je niet op het tramspoor gaan staan om auto’s en fietsers uit tegenrichting voor te laten, want dan kan je een aankomende tram geen voorrang meer geven. Maar er is geen sprake meer dat je het spoor in de openbare weg aangelegd noet vrijmaken als er een tram achter je komt.
Waarom is het relevant om een wijziging van het verkeersreglement van heel lang geleden onder het stof uit te halen? Wel, er is iets eigenaardigs mee aan de hand. Om de ene of andere reden schijnen personeelsleden van De Lijn (en sommige, maar niet alle, leden van het politiecorps) ervan uit te gaan dat de nieuwe versie geldt voor automobilisten, maar de oude voor fietsers. Niemand eist nog dat autobestuurders in de Nederkouter halsoverkop de straat vrijmaken, maar er wordt nog wel van fietsers verwacht dat ze het trottoir op vluchten. Voor fietsers verwijst men naar de oude toestand, inclusief de oude rechterlijke uitspraken, voor automobilisten niet.
De menselijke geest is ondoorgrondelijk, maar het creëert echt wel een probleem. Zo nu en dan hoor je berichten over aggressieve tramschauffeurs. Je kan je het wel voorstellen: vlak achter een fietser gaan rijden en continu bellen. Dat is niet alleen enerverend, maar ook gevaarlijk. Fiets en tramsporen, het gaat al niet goed samen, zeker niet als er ook nog kasseien in het spel zijn. Als een fietser uit zenuwachtigheid, omdat hij wordt opgejaagd, een fout begaat dan kunnen de gevolgen niet te overzien zijn. Je wil je echt niet voorstellen wat er gebeurt als een fietser valt over de tramsporen terwijl er vlak achter hem een voertuig van 56 ton aankomt. Als de politie dan, zoals recent nog op de sociale media, flagrant verkeerde informatie verspreidt die aangeeft dat de fietser in fout is en zo olie op het vuur gooit, dan is het echt wel nodig dat ze die flaters (het was niet de eerste keer) goedmaakt. Niet door alleen maar te zwijgen, maar door de feiten duidelijk te stellen. Namelijk dat het verkeersreglement veranderd is. Lang geleden.
