Pascal Verbeken (Gent, 1965) werkt als journalist. Hij schreef verhalende non-fictieboeken zoals ,Arm Wallonië’ en ,Brutopia’.
Fietser in Gent
Ik herinner me het Gent van mijn jeugd, de jaren ’70/’80, als een grauwe autostad. Die auto zat ook in mijn hoofd. Begin jaren ’90 nam ik nog regelmatig de auto om naar het centrum te rijden, hoogstens een kilometer verderop. Eén herinnering vat het samen. De eerste keer dat ik ,Smells like teen spirit’ van Nirvana op de (auto)radio hoorde, stond mijn Renault 5 op wettelijke wijze tegen het Belfort geparkeerd. Heel de Kuip was toen nog Autoland. De spirit van Expo 58 die de auto in België promootte als het symbool van vooruitgang en vrijheid was toen, bijna veertig jaar later, nog springlevend.
Vandaag rij ik vooral met de fiets, neem het openbaar vervoer of ga, steeds meer, te voet.
Is Gent de fietsstad die ze beweert te zijn?
De achterstand tegenover Nederlandse steden is groot, lijkt mij. Maar in het algemeen heeft Gent wel degelijk een goed ontwikkelde fietscultuur in vergelijking met Europese steden van dezelfde schaal. De infrastructuur en voorzieningen zijn vooral de voorbije tien jaar sterk verbeterd. Mensen die klagen dat het allemaal niet snel genoeg gaat, dat het in Kopenhagen toch allemaal veel beter geregeld is, vergeten van hoe ver de stad komt.
De bouw van bruggen en tunnels voor fietsers, de aanleg van fietspaden langs treintaluds en waterwegen heeft niet alleen mijn rijplezier aanzienlijk vergroot. Ook mijn oriëntatie in de stad en mijn begrip van hoe de stad in elkaar zit zijn daardoor veranderd.
Sinds enkele jaren zie je in Gent taferelen die je voordien alleen in Nederland zag. Zoals fietsfiles. Bijvoorbeeld aan de Heuvelpoort of aan de Coupure. Op nog andere plekken is de verzadiging bereikt.
Gekanker op fietsers
Wellicht ook daardoor wordt er in Gent veel gekankerd op fietsers. Ik ken twitteraars voor wie het een obsessie is. Autobezitters projecteren hun frustraties over het gebrek aan parkeerplaatsen en de inperking van hun vrijheid door verkeersplannen graag op ,de fietsers die alles mogen’. Langzaam maar zeker is de fiets onderdeel geworden van een ruimere cultuuroorlog die ook gaat over ,woke’, ,gentrificatie’ enzomeer. Dat splijt zelfs de Gentse politiek, ook aan progressieve zijde.
Voor mij gaat het eigenlijk om een inhaalbeweging: tientallen jaren lang is de stad zonder veel nadenken aan de auto gegeven. Fietsers en voetgangers nemen nu een klein stukje terug van de openbare ruimte die hen al veel langer toekomt. Dat zal nog veel meer gebeuren. Terecht. Er is nog nooit een automobilist doodgereden of zwaar gewond door een fietser. Het omgekeerde gebeurt in Gent nog altijd meerdere keren per jaar.
Wat moet/kan er nog gebeuren in/buiten het centrum?
Ik vraag me af of er in het centrum op korte termijn nog veel winst te halen valt.
De stad kampt met de erfenis van een aantal vergissingen die moeilijk te repareren zijn. Zoals de vele centrumparkings. Auto’s worden tegelijk aangetrokken én geweerd. Daardoor is ook het fietsbeleid gedoemd om dubbelzinnig te blijven.
In Gent zijn ook geen brede, rechte fietswegen mogelijk, zoals in Nederland. Gent is een ,dense’ stad, met veel nauwe, kleine straten als product van de Middeleeuwen en de industriële 19de eeuw.
Er zou wél meer kunnen gebeuren aan slechte, gevaarlijke kasseistroken. In de buurt van het Gravensteen, Vlasmarkt enzomeer. De rustieke kassei is in Gent nog altijd het ideaal. Maar asfalt heeft ook zijn charmes.
En er zijn fietssstraten die op het eerste gezicht ok lijken, maar eigenlijk zeer link zijn. De Hoogpoort, bijvoorbeeld. Die zit vol kleine richels en verraderlijke tegels. Bij regenweer is dit een van de gevaarlijkste straten van het centrum.
En de Ring is bijna over het volledige traject te mijden en gevaarlijk.
Buiten de Ring is er nog veel werk op de steenwegen. Er zijn plekken waar ik uit zelfbehoud nooit fiets. De Dendermondsesteenweg bijvoorbeeld, een racebaan voor patserbakken zonder fietspad. Voor sommige autobestuurders is het blijkbaar een onoverkomelijke aantasting van hun mannelijkheid dat ze de rijweg moeten delen met fietsers. Hier verdrinkt het fietsbeleid in tal van andere ,samenlevingsproblemen’.
Pascal Verbeken
03.01.2024
————————————————————
Deze reeks loopt tot aan het internationaal fietscongres Velo-city in juni 2024. Alle bijdragen aan deze reeks staan hier mooi onder elkaar.
Fietsbult 